90 درصد موزه‌ها فاقد فضاهای لازم هستند

یک عضو هیات علمی دانشگاه گفت: ساختمان موزه باید ارتباط مستقیم با موضوع موزه داشته باشد

محمدرضا كارگر در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خوزستان، با بیان این مطلب اظهار كرد: موقعیت یک موزه از جمله موضوعات تاثیر‌گذار در موفق بودن آن موزه است. برای مثال اگر موزه هنرهای معاصر تهران را از خیابان كارگر شمالی بردارند و با همین آثار به میدان شوش ببرند شما فكر می‌كنید كه چقدر بازدید كننده خواهد داشت و موفق خواهد بود؟
 

مدیر پیشین موزه ملی ایران افزود: وقتی این موزه در كنار پارک لاله و در مسیر دانشجویان دانشگاه تهران از خوابگاه به دانشگاه است و همچنین در كنار موزه فرش و میدان انقلاب قرار دارد متوجه می‌شوید كه بخش زیادی از موقعیت آن به خاطر موقعیت مکانی و ساختمان آن است. بنابراین برای موفقیت یک موزه انتخاب مكان مناسب بسیار موثر است. ما برای انتخاب مكان و موقعیت یک سری فاكتورها را مد نظر می‌گیریم.
 

وی ادامه داد: معمولا برای مكان موزه جایی را از نظر موقعیت شهری انتخاب می‌كنند كه هر فردی از هر نقطه از شهر اگر اراده كند بتواند به راحتی به آنجا دسترسی پیدا كند. یعنی در كنار یک مركز ایستگاه اتوبوس و یا جاهایی كه اگر شما بخواهید به آنجا بیایید آن نقطه پایانه‌ای است برای اتوبوس، تاكسی و غیره.
 

این عضو هیات علمی دانشگاه بیان كرد: موقعیت موزه نباید یک منطقه پرت و دور افتاده باشد. به هر حال دسترسی آسان خود به خود یک موقعیت مناسب را ایجاد می‌كند. بعد از دسترسی آسان معماری و بنا را در نظر می‌گیریم. هر ساختمان موزه باید یکسری امكانات رفاهی را برای مخاطبان فراهم كند، مثل پاركینگ كه از جمله موضوعات بسیار مهم است.
 

كارگر خاطرنشان كرد: موضوع دیگر خدمات پشتیبانی است كه برای مخاطب در نظر گرفته می‌شود. مثل رستوران‌ها و فضای سبز مناسب و همچنین خدمات آموزشی و پژوهشی از قبیل عكس، اسلاید و پوستر كه در موزه عرضه می‌شود.
 

وی توضیح داد: یک بازدیدكننده نهایتا می‌تواند یك ساعت موزه را بازدید كند. بعد از آن نیاز به جایی برای استراحت دارد. لذا همیشه در معماری موزه‌ها این در نظر گرفته می‌شود كه در مسیر بازدیدكنندگان نشیمن‌گاه‌ها و كافی‌شاپ‌هایی وجود داشته باشد.
 

این باستانشناس خاطرنشان كرد: امروزه موزه‌ها یک سازمان فرهنگی هستند و مجموعه فعالیت‌هایی را شامل می‌شوند نه این‌ که فقط مختص یک فعالیت باشند. معمولا موزه‌ها باید انتشارات، محل برگزاری همایش‌ها و سخنرانی‌های مختلف و محل نمایشگاه‌های موقت را دارا باشند و برای جلسات مختلف نیز باید فضاهای مناسبی در نظر گرفته شود، اگر موزه‌ها فاقد این گونه امكانات باشند یقینا با مشكل روبه‌رو می‌شوند و نمی‌توانند رسالت خودشان را آن گونه که باید به انجام برسانند.
 

مدیر پیشین موزه ملی ایران بیان كرد: جدای از این موضوعات موزه‌ها بخش‌های مهمی مثل مخازن دارند كه امنیت آن‌ها بسیار حایز اهمیت است. همچنین موزه‌ها باید بخش مرمت و بخش‌هایی را برای قرنطینه داشته باشند. موزه‌ها باید از لحاظ حفاظت فیزیكی قوی بوده و در مناطقی قرار گیرند كه قابل كنترل باشند. این تماما به معماری بنا برمی‌گردد، در معماری بنای یک موزه باید این شاخص‌ها در فضا پیش‌بینی شده باشد كه متاسفانه 90 درصد موزه‌های ما فاقد این گونه فضاها هستند.
 

كارگر گفت: شما نمی‌توانید در یک ساختمان قدیمی یک موضوع پست مدرن را به نمایش بگذارید. یا در یک بنای مدرن نمی‌توانید یک موضوع تاریخی را به نمایش بگذارید. مثلا ما گاهی یک حمام را موزه مردم‌شناسی یا باستان‌شناسی می‌كنیم یا یک ساختمان جدید می‌سازیم و آن را به موزه باستان‌شناسی تبدیل می‌كنیم.
 

وی ادامه داد: نمی‌خواهم بگویم یک ساختمان جدید نمی‌تواند موزه باستان‌شناسی شود ولی اگر ساختمانی قدیمی را در اختیار داریم خوب است موضوعاتی را در آن به نمایش بگذاریم كه مرتبط با آن ساختمان باشد که چه از نظر موضوعی و چه از نظر تاریخی یک تناسبی با آن داشته باشد. ما مجاز نیستیم هر بنایی را برای هر نوع موزه‌ای به كار بگیریم.
 

كارگر توضیح داد: ساختمان یک موزه باید به شكلی مخاطب را از بیرون به درون خودش دعوت كند. ساختمان موزه باید آنقدر جذاب و دارای اهمیت باشد كه اگر كسی از جلوی آن عبور كرد احساس كند كه در داخل آن ساختمان اتفاقی وجود دارد. یعنی خود معماری دعوت كننده و تشویق كننده باشد كه یک انسان به آن توجه كند.
 

این عضو هیات علمی دانشگاه بیان كرد: مثلا اگر شما از جلوی موزه رضا عباسی رد شوید متوجه نمی‌شوید كه این جا یک موزه است زیرا فقط یک ساختمان خیلی معمولی است كه به موزه تبدیل شده است ولی اگر كنار موزه ایران باستان عبور كنید معماری آن شما را دعوت و توجه شما را به خود جلب می‌كند.
 

وی بیان کرد: هر ساختمان یک بحث ایستایی نیز دارد. لذا در كشوری هم‌چون كشور ما كه زلزله‌خیز است ساختمان باید در مقابل زلزله 100 درصد مقاوم باشد. یعنی باید مطئمن باشیم كه 100 درصد زلزله قادر به تخریب اشیای داخل موزه نیست.
 

كارگر تصریح كرد: برای تمام موضوعاتی كه قرار است در یک موزه به نمایش درآید باید طراحی فضاهای مناسب صورت گیرد. در واقع این فضا و معماری مشخص می‌كند كه شما از یک دوره به دوره دیگری می‌روید. مثلا اگر از دوره هخامنشی دارید وارد دوره سلوکی می‌شوید باید در معماری آن دیده شود. فضا باید در بیان موضوعی كه در موزه قرار است به نمایش درآید، كمک كند.
 

مدیر پیشین موزه ملی ایران افزود: موزه باید به تناسب خود اشیا طراحی شود. به این معنا که اگر یک شیء عظیمی دارید باید در طراحی موزه آن را در جایی همچون فضای اصلی قرار دهید. نباید یک شی را در گوشه‌ای از یک بنا به زور جا داد. اگر یک اثر با ارتفاع 250 متر داریم باید آن را در جایی قرار دهید كه بتوان از فاصله 20 متری آن را دید یعنی این‌ که آن را نمی‌توان در یک فضای كوچک قرار داد. لذا معماری باید تحت تاثیر مفهوم موضوع قرار داشته باشد و سناریو موزه باید در درون فضای معماری بیان شود.
 

وی در خصوص بحث سیر‌كلاسیون موزه گفت: این كه ورودی و خروجی چگونه و در كجا تعبیه شده باشد و این كه اگر یک مخاطب بخواهد بخش خاصی از یک موزه را ببیند و لازم نباشد كه همه موزه را پیمایش كند از جمله موارد مهم در ساختار فضای موزه است. همچنین دسترسی اشیاء و انتقال آنها به مخزن از جمله نکات بسیار مهمی است كه باید مورد توجه قرار گیرد، نورپردازی هم از مسایل بسیار مهم در طراحی موزه به شمار می‌رود.

• قبلی
• بعدی

به اشتراک بگذارید