چوب حراج مسئولان به میراث فرهنگی کشور

بنا‌ها و آثار تاریخی کشورمان در هر شهر و مکان طعمه لذیذی برای افراد سودجود و خودخواهی شدند که حاضرند گذشته خود را به بهایی ناچیز به حراج بگذارند و برخی مسئولان با بستن چشم‌هایشان راه را برای این افراد مساعد می‌کنند.

ایلنا: خطرنابودی میراث فرهنگی و بنای تاریخی که در چند سال اخیر شیب تندی به خود گرفته است، همچنان وجود دارد و مشخص نیست کی و تا کجا قرار است این وضعیت ادامه داشته باشد.
 
 میراث باقی مانده از تاریخ ایران این روز‌ها دست خوش بی‌مهری کسانی شده است که آن را نه تنها به انحطاط کشانده اند بلکه با پیروی از برخی سیاست‌های مدیریتی در آینده نه چندان دور به یقین میراثی از گذشتگان‌مان نخواهیم داشت که آن را نه تنها به جهانیان بلکه به نسل فردایمان به یادگار بگذاریم.
 
بنا‌ها و آثار تاریخی کشورمان در هر شهر و مکان طعمه لذیذی برای افراد سودجود و خودخواهی شده که حاضرند گذشته خود را به بهایی ناچیز به حراج بگذارند و نکته جالب اینجاست که مسئولان بالادستی که توان مقابله به آنان را دارند به راحتی با بستن چشم‌هایشان راه را برای آن‌ها مساعد می‌کنند.
 
به تاراج بردن آثار فرهنگی و تاریخی کشورمان تنها بخشی از کار است چرا که در کنار این تاراج شاهد آن هستیم که آثار ثبت شده به دلیل تخصیص ندادن اعتبارات در نظر گرفته به راحتی در حال نابودی هستند نمونه عینی این مساله چغازنبیل،
 نخستین اثری از ایران است که در فهرست میراث جهانی جای گرفته است.این ثبت مهم در نوزدهم اردیبهشت ۱۳۵۸ با تلاش کار‌شناسان میراث فرهنگی به نتیجه رسید.
 
از‌‌ همان زمان عزم برای صیانت از این اثر آغاز و پایگاهی برای حفاظت از آن تشکیل شد اما با گذشته سه دهه این میراث بی نظیر به محلی برای عبور احشام تبدیل شده است و گردشگران از وضعیت بد این محوطه باستانی به‌دلیل انباشت فضولات حیوانی و بوی تعفن پساب‌های نیشکر شکایت دارند.
 
این تنها یک نمونه از بی‌توجهی مسئولان سازمان میراث فرهنگی به آثار تاریخی کشور است، نمونه عینی دیگر تخت جمشید است که به عنوان دومین اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی به نام ایرانیان است که متاسفانه به دلیل عدم توجه، این اثرنیز در معرض نابودی است.
 
میدان‌ نقش جهان، سومین اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی، تخت سلیمان به عنوان چهارمین اثر میراث جهانی ثبت شده و پاسارگاد به عنوان پنجمین مجموعه ‌ثبت‌شده در فهرست آثار میراث جهانی در ایران نیز هر کدام در معرض خطر نابودی هستند.
 
این نابودی در سایر آثار ثبت شده میراث فرهنگی از جمله گنبد سلطانیه، بیستون، سازه‌های آبی شوش‌تر، بازار تبریز، بقعه شیخ صفی الدین و... نیز دیده می‌شود خطرنابودی میراث فرهنگی و بنای تاریخی همچنان وجود دارد و مشخص نیست کی و کجا قرار است این وضعیت ادامه داشته باشد.
 
بودجه‌های میراث فرهنگی کجا صرف می‌شود

نکته قابل تامل اینجاست که بودجه‌های سالانه‌ای که برای حفظ این بنا‌ها تخصیص می‌یابد، کجا هزینه می‌شود؟ آیا مسئول دلسوزی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وجود ندارد که بخواهد مانع این نابودی‌ها شود؟!
 
احمد مسجدجامعی عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شواری شهر تهران در این باره معتقد است که آثار ثبت شده میراث فرهنگی در چند سال اخیر به شدت تخریب شده‌ و وضعیت نابسامانی دارند.
 
وی می‌گوید: ‌ حجم این تخریب‌ها بسیار بالاست و شیوه تخریب آن نیز اینگونه است برخی میراث ثبت شده ملی برای سود جویی اول از فهرست آثار ثبت شده خارج و سپس شاهد تخریب و ساخت و سازهای جدیدی در این مکان‌ها می‌شویم.
 
وی با بیان اینکه عموما اماکن میراث تارخی و فرهنگی شهر تهران و سایر شهر‌ها در جاهای مرغوب شهر هستند که از وسعت بالایی نیز برخوردارند، می‌افزاید: ‌ اماکن تاریخی طعمه لذیذی برای بساز بفروش‌ها هستند از این رو تخریب کنندگان این اماکن با ارتباطاتی که برقرار می‌کنند از خلاهای قانونی موجود در حوزه میراث استفاده مطلوب می‌کنند و کارشان را پیش می‌برند.
 
عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با ابراز تاسف از تکرار این حوادث به وفور در کشور، می‌گوید: ‌ ۳۳ پل اصفهان به عنوان بنای تاریخی کشورمان که الگوی برج سازی‌های جدید در سایر ملل از جمله پایتخت اداری مالزی شده است، در حال نابودی است. چرا باید این اتفاق برای این بنای تاریخی بیفتد! بنایی که با عبور تانک نیز آسیب نمی‌دید اما هم‌اکنون در حال نابودی است البته این نابودی مختص این بنا نیست در سایر بناهای تاریخی نیز این نابودی قابل مشاهده است.
 
مسجد جامعی در پاسخ به اینکه چرا بودجه‌های تخصیص یافته برای حفظ بناهای تاریخی صرف نگهداشت آن‌ها نمی‌شود تا این بنا‌ها حفظ شوند، اظهار می‌کند: ‌ نمی‌دانم میزان اعتباری که برای حفظ بناهای تاریخی تخصیص می‌یابد چه قدر است اما می‌دانم که بناهای تاریخی در دولت فعلی تا حدود زیادی تخریب شده‌اند، اما قطعا اعتبارات زیادی برای حفظ بنا‌ها اختصاص نمی‌یابد و مدیریت فضای عمومی هم در این بخش مشکل دارد.
 
وی می‌افزاید: بر اساس مشاهدات من از بناهای تاریخی همچون هگمتانه، تخت جمشید و سایر نقاط می‌توان استباط کرد که حتی اگر به گفته مدیران سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رقم اعتبارات افزایش یافته باشد این افزایش قابل تامل است چراکه اعتبارات در محل واقعی خود تخصیص نمی‌یابد.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد دولت اصلاحات درباره شیب تند تخریب بناهای تاریخی کشورمان و چرایی آن، تصریح می‌کند: ‌ ایران تمدن پرباری دارد و سرمایه‌های ملی و تاریخی آن موجب تمایز آن از سایر ملل شده است. متاسفانه با وجود تاریخ و تمدن چندین هزار ساله کشورمان نسبت به آن بی‌توجه هستیم اما در مقابل شاهدیم برخی از کشور برای خود تاریخ می‌سازند با ایجاد موزه‌های متعدد سعی دارند برای خودشان میراث و تمدن خلق کنند.
 
به گفته مسجدجامعی در اطراف تهران مناطق تاریخی زیادی وجود دارد که به آن توجهی نمی‌شود. این بنا‌ها در رونق اقتصادی، گردشگری و ایجاد فضاهای عمومی مفرح تاثیر بسزایی دارند.
 
عضو شورای شهر تهران با اشاره به برخی مصوبات شورای شهر تهران در حفظ بناهای تاریخی این شهر می‌گوید: در دوره‌ای، شهرداری‌ها دشمن تاریخ شهر بودند و با تجددزدگیشان به تخریب گذشته و آثار میراثی می‌پرداختند و سعی می‌کردند شهر ایده آل ذهنی خود را بسازند. در این شرایط مصوبات شورا موجب شد تا آثار تاریخی شهر دارای سند شوند تا هیچ نهاد و فردی نتوانند آن ار تخریب کند بناهای زیادی با این سیاست در شهر تهران حفظ شده است.
 
مسجد جامعی به نابودی فضای تاریخی برخی شهرها اشاره می‌کند و اعلام می‌گوید: باید قوت و قدرتی برای دفاع از ظرفیت‌های میراث تاریخی وجود داشته باشد برای حفظ بناهای تاریخی یک مجموعه به هم پیوسته نیاز است که متاسفانه وجود ندارد.
 
‌پشتیبانی از میراث فرهنگی نیازمند ساختاری قاعده‌مند است

وی درباره تاثیر منفعت طلبی برخی از افراد سودجو در از بین رفتن میراث و آثار تاریخی، می‌افزاید: ‌ افراد صاحب قدرت و ثروت که از خلاهای قانونی حفظ آثار باستانی کمال استفاده را می‌کنند در طول تاریخ حضور داشتند، اما چرا هیچ‌گاه به این میزان نسبت به حفظ آثار باستانی و میراث باقی مانده بی‌توجهی نشده بود.
 
مسجدجامعی با بیان اینکه ستاد پشتیبان با دغدغه حفظ آثار تاریخی وجود داشت و از آن حمایت می‌کرد، می‌افزاید: ‌ اگر صاحب قدرت و ثروت می‌خواست که از این آثار به نفع خود استفاده کند دستگاه قضایی و ابزارهای لازم برای هدایت قانونی آن وجود داشت.
 
به گفته مسجد جامعی باید از افراد دارای قدرت و ثروت بر اساس ضوابط قانونمندی در حفظ بناهای تارخی و میراث باقی مانده استفاده کرد و اگر مکان تاریخی دست بساز و بفروش‌ها می‌افتد برای این است که چارچوبی وجود ندارد.
 
وی با بیان اینکه متاسفانه این افراد تنها به قدرت و ثروت خود فکر می‌کنند، می‌گوید: ‌ باید ساختار قاعده‌مندی که بتواند از آثار تاریخی و میراث باقی مانده پشتیبانی کند ایجاد شود و حتما حمایت‌های لازم از آن وجود داشته باشد در غیر اینصورت دیگر میراثی برای آیندگان باقی نمی‌ماند.
 
با ادامه یافتن شرایط فعلی در مدیریت میراث فرهنگی کشورمان نمی‌توان آینده روشنی برای کشورمان در بخش آثار تاریخی ترسیم کرد چرا که احیای آثار و بناهای تاریخی که امروز به دست توانمند مسئولان مورد بی‌مهری قرار گرفته و نابودی می‌شوند غیر قابل جبران هستند. باید چاره‌ای اندیشید.

• قبلی
• بعدی

به اشتراک بگذارید