پایان فصل اول کاوش باستان‌شناسی در "جیران تپه" اسفراین

فصل اول کاوش باستان‌شناسی در"جیران تپه" اسفراین پایان یافت.

ایسنا:به نقل از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، "جیران‌تپه" یک استقرار باستانی مربوط به نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد تا اوایل دوره تاریخی در دشت اسفراین است که به منظور مطالعه توالی فرهنگ‌های باستانی در منطقه کالشور و بررسی روابط فرهنگی ایران و آسیای میانه در دوره آغاز تاریخی مورد کاوش باستان‌شناسی قرار گرفت.
 

جیران تپه استقراری به وسعت حدود سه هکتار است که از دو بخش اصلی شامل تپه شمالی و پهنه استقراری جنوبی تشکیل شده است.
 

یک تیم باستان شناسی به سرپرستی علی اکبر وحدتی از نیمه خرداد سال جاری تا پایان تیرماه با تمرکز بر تپه شمالی کاوشهای باستان شناسی را در این تپه باستانی کلید زدند.
 

نتایج این کاوشها حاکی از آن است که جیران‌تپه در حدود 3500 سال پیش شکوفا بوده و اشتراکات فرهنگی بسیاری با فرهنگ‌های همزمان در آسیای میانه داشته است.
 

آثار کشف شده در تپه شمالی متشکل از یک مجموعه معماری بزرگ مقیاس وعام المنفعه است که به احتمال فراوان در آن مراسم آیینی خاصی برگزار می‌شده است.
 

پلان این مجموعه دایره‌وار و متشکل از چند دیوار تو در تو است که با معبرهای دایره وار از هم جدا شده‌اند.
 

این مجموعه از خشت و چینه ساخته شده و عرض دیوارهای آن در برخی نقاط به بیش از چهار متر می‌رسد که گاه در تلفیق با یک بخش چینه‌ای عریض‌تر هم شده است.
 

در هیچ یک از فضاها نشانه‌های سکونت دائم پیدا نشده و بیشتر فضاها از قرار معلوم به عمد با خاک قرمز رسی و خشت پر شده است.
 

سفال‌های به دست آمده از این مجموعه معماری به دو گروه اصلی سفال منقوش دست‌ساز معروف به نوع یاز 1 و سفال خاکستری نوع دهستان عتیق منحصر می‌شوند که هر دو به یک دوره زمانی (1000-1500 پیش از میلاد) تعلق دارند.
 

این دسته از سفالینه‌ها در زمره آثار شاخص منطقه آسیای میانه هستند که اولی در واحه مرو در جنوب و جنوب شرقی ترکمنستان امروزی و دومی در منطقه هیرکان، به ویژه در دشت مصریان در جنوب‌غربی ترکمنستان متداول بوده و ویژگی‌های اجتماعی - اقتصادی یکسانی داشته‌اند.
 

ویژگی اصلی این فرهنگها اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و استفاده از سکوهای بلند با کارکرد فرهنگی - آیینی است که احتمالاً از فرهنگ‌های قدیمی‌تر عصر مفرغ جدید ریشه گرفته و در استقرارهای مشهور این دوره همچون تُرنگ تپه در دشت گرگان و آلتین تپه در ترکمنستان گزارش شده است.
 

شواهد موجود نشان دهنده وجود این ویژگی‌ها در تپه جیران است که به نوبه خود حاکی از وجود روابط فرهنگی بین این منطقه از خراسان شمالی با منطقه وسیعی از آسیای میانه است. حضور توأمان دو نوع سنت سفالی متفاوت ولی همزنان در جیران تپه بی‌تردید از پویایی فرهنگی این منطقه از خراسان در عصر آهن به عنوان یک منطقه بینابینی و مرز فرهنگی در حد فاصل دو منطقه فرهنگی عمده حکایت دارد.

به اشتراک بگذارید