معماری مدرن ایران – یک تجربه : خانه الفت + عکس

احیای خانه الفت، واقع در محله دربند، تجربه ایست در حفظ و بازگرداندن جریان زندگی به بنایی از دوره مدرن. هدف گروه معماری نقش فیروزه بر این بود که به‌عوض نگهداری بنا در ظاهر اولیه، با الحاق عناصر جدید و اعمال تغییراتی در فضاهای داخلی، امکان زندگی بهتر را برای کاربر امروزی فراهم کند.

در هر زمانه، شکل بناها و ساختمان‌ها و به‌طورکلی همه عوامل بیان‌کننده نوع معماری معرف اندیشه و گرایش سازندگان آن‌ها و بازگوکننده ذهنیت جامعه آن روزگار هستند. معماری دوره پهلوی (1300-1357 ه.ش) از جمله ادوار تاریخ معماری ایران است که به لحاظ دوره کوتاه شکل‌گیری و تعدد بناهای آن نیازمند شناخت، تحلیل و توجه فراوان است.
از اواسط حکومت قاجاریان روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران با کشورهای اروپایی افزایش یافت. اما ازآنجایی‌که اکثر قریب به‌اتفاق این کشورها سرزمین‌های صنعتی و پیشرفته‌ای به‌حساب می‌آمدند و نیز ایران در آن هنگام از لحاظ صنعت و نظام اقتصادی در پایین‌ترین سطح ممکن به سر می‌برد درنتیجه به بازاری برای مصرف دست آوردهای دولت‌های اروپایی بدل گردید. این روند در زمان حکومت رضاخان سرعت بیشتری به خود گرفت آن‌چنان‌که علاوه بر وسایل و خدمات صنعتی، اندیشه و جریان فکری نوین اروپایی یا همان مدرنیته اوضاع جاری کشور را دستخوش تغییر قرار داد. در اثنای این تحولات، معماری کهن و ریشه‌دار همچون دیگر جنبه‌های زندگی ایرانیان دچار انقطاع و گسست از گذشته شد و جنبش معماری مدرن به راه افتاد. تبدیل معماری درون‌گرا به معماری برونگرا و نفی داشته‌ها و تجارب گذشته حاصل شکل‌گیری اندیشه وارداتی و مدرن است.
می‌توان گفت در بازه بیست‌ساله 1300-1320 معماری ایران دستخوش تغییرات بسیار عظیمی قرار گرفت و جریان حاصل (معماری مدرن) در عصر پهلوی دوم به شکل تکامل‌یافته‌ای پا به عرصه وجود گذاشت. اما این جریان به دلیل شکل‌گیری ناگهانی و عدم انطباق با بستر فرهنگی جامعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، که اندیشه‌های دینی به‌صورت تفکر غالب به وجود آمد، در گوشه‌ای به انزوا نشست.
در دوره معاصر که ارزش ابنیه مدرن با رشد قیمت زمین این بناها رو به کاهش و نزول نهاده است، هر روز در گوشه و کنار شهر شاهد تخریب بی‌رویه آثاری ازاین‌دست می‌باشیم. وجود چنین ساختارهایی با کیفیت بالای بصری نسبت به ساختمان‌های جدید در شهرهای امروزی از ارزش و اهمیت بالایی برخوردارست. از ویژگی‌های بارز این سبک می‌توان به شکل کالبدی متنوع و احیای مجدد به دلیل نزدیکی دوره ساختشان با دوره معاصر اشاره کرد. در این مطلب به شرح پروژه احیای خانه الفت، یکی از خانه‌های باقیمانده از دوره پهلوی دوم می‌پردازیم.

احیای خانه الفت، واقع در محله دربند، تجربه ایست در حفظ و بازگرداندن جریان زندگی به بنایی از دوره مدرن. هدف گروه معماری نقش فیروزه بر این بود که به‌عوض نگهداری بنا در ظاهر اولیه، با الحاق عناصر جدید و اعمال تغییراتی در فضاهای داخلی، امکان زندگی بهتر را برای کاربر امروزی فراهم کند.

ازجمله این اقدامات ترکیب یک دستگاه پله معلق و آسانسور به جداره اصلی، گسترش نورگیر داخلی به‌منظور تنظیم گرمایش و سرمایش طبیعی و افزایش نور رسانی به فضاهای داخلی است. تغییر شکل جان‌پناه تراس‌ها کیفیت بصری خانه را نه‌تنها برای ساکنین بلکه برای رهگذران دوچندان کرده است.

درباره تیم طراحی:
گروه معماری نقش فیروزه با محوریت سه موضوع گفتمان، پژوهش و طراحی در حوزه معماری و مرمت با همکاری نوید صالحی سورمقی و محسن گل‌کار و تکیه بر مطالعات و تجربیاتی در زمینه مستندنگاری، بازسازی، طراحی و اجرا آغاز به کار نموده است.
نوید صالحی سورمقی متولد 1366 لندن، پس از اتمام دوره کارشناسی معماری، مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مرمت بناها و بافت‌های تاریخی از دانشگاه تهران با پژوهشی تحت عنوان بازآفرینی ارزش مبنا اخذ کرد. او هم‌اکنون تمرکز خود را بر مطالعه ساختارهای معماری دوره مدرن و امکان‌سنجی استفاده مجدد از آن‌ها قرار داده است.
محسن گل‌کار متولد 1367 کاشان و عضو هیئت علمی جامعه آنلاین معماران ایران پس از گذراندن دوره کارشناسی معماری، کارشناسی ارشد خود را در رشته مرمت بناها و بافت‌های تاریخی از دانشگاه تهران با رساله عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری شهرهای سلجوقی  به پایان رساند. ‌‌مطالعات وی اکنون بر روابط میان سه مؤلفه شهر، جامعه و مرمت متمرکز شده است.

 تصاویر بیشتر:

• قبلی
• بعدی

به اشتراک بگذارید