بخش معماری ایران

فرهنگ بومی و جغرافیایی، در نوع زیست گاههای انسانی هم موثر هستند و به عبارتی، خانه های روستایی با شهری تفاوت های فراوانی دارند.

احیای خانه الفت، واقع در محله دربند، تجربه ایست در حفظ و بازگرداندن جریان زندگی به بنایی از دوره مدرن. هدف گروه معماری نقش فیروزه بر این بود که به‌عوض نگهداری بنا در ظاهر اولیه، با الحاق عناصر جدید و اعمال تغییراتی در فضاهای داخلی، امکان زندگی بهتر را برای کاربر امروزی فراهم کند.

کتاب «معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان» پس از ۴۸ سال توسط انتشارات علمی و فرهنگی تجدید چاپ شد.

به گزارش معماران به نقل از روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، کتاب «معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان»  توسط که نخستین بار در سال ۱۳۴۶ در ایران منتشر شده توسط انتشارات علمی و فرهنگی تجدید چاپ شد.

این کتاب را، دونالد نیوتن ویلبر به رشته تحریر درآورده و مرحوم عبدالله فریار آن را به فارسی ترجمه کرده است.

«معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان» به شرح رابطه علت و معلولی تحولات تاریخی و در پی آن تغییرات هنر معماری در قرون  سیزدهم و چهاردهم میلادی، یعنی دوران حاکمیت ایلخانان مغول بر سرزمین ایران میپردازد.

در ابتدای این دوره هجوم مغول ها به ایران بسیاری از بناهای ارزشمند تاریخی را دستخوش ویرانی میکند، اما به پشتوانه میراث فرهنگی غنی و مستحکم ایرانی و هم چنین با تکیه بر هنر معماران چیره دست ایران زمین، بناهای تاریخی جدیدی از دل خاکستر شهرهای ویران شده سر بلند میکند.

در قسمت اول کتاب، فراز و نشیب های تاریخی دوره حکمرانی ایلخانان مغول بر ایران مورد توجه قرار گرفته و مشتمل بر شرح حمله مغول به ایران و زمامداری هولاکو اولین پادشاه مغول و پنج جانشین او و نیز عصر طلایی غازان خان، اولجایتو، ابوسعید و نهایتا زوال قدرت مغول است.

اما در قسمت دوم، خواننده با سبک آثار معماری دورۀ ایلخانی، طبقات ابنیه، روش ومصالح ساختمانی، خصوصیات نقشه و شیوه ها و مصالح تزیین آشنا می شود. سپس در انتهای کتاب فهرستی از بناهای تاریخی و مهم آن دوران به همراه تصاویرشان آورده شده که این قسمت برای پژوهشگران و دانشجویان معماری بسیار قابل توجه، کاربردی و سودمند است.

معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان در ۳۱۸ صفحه، به قیمت چهل و پنج هزارتومان و با جلد سخت (گالینگور) منتشر شده است.

درباره قدیمی ترین مسجد ایران اختلاف نظر وجود دارد. برخی مسجد «تاریخانه دامغان» را قدیمی ترین مسجد ایران می دانند که متعلق به قرن دوم هجری است. اما مرحوم محمدکریم پیرنیا، معمار و محقق و مورخ معماری که از قضا روزی در مسیر بافق به یزد مسیرش به روستایی به نام «فهرج» در ۲۵ کیلومتری یزد می افتد؛ چشمش به مناره ای گِلی می افتد و کنجکاو می شود که این مسجد را ببیند و درباره آن تحقیق کند. مسجدی ساده و بی پیرایه و بنا شده از خشت و گل بدون گنبد و با یک مناره (به سبک مساجد اهل سنت) که به شکلی عجیب دست نخورده باقی مانده بود.

‌کشورهایی هستند که از بناها و اماکن تاریخی و هر چه که طول عمری حتی نه چندان طولانی در سرزمین‌شان داشته باشد صرفه اقتصادی می‌برند.

 مهندس هما پرمون

کارشناس ارشد مرمت بافت و ابنیه

خانقاه عبارت‌ است از دیر یا مکانی برای زندگی صوفیان مسلمان، به‌رغم ریشه‌شناسی روشن آن، معنی کلی این واژه مبهم‌ است. این واژه نخستین ‌بار در آثار نویسندگان سده‌ی چهاردهم/هشتم به‌ویژه نویسندگان خراسان و ماوراء النهر کاربرد یافت.

مهندس عارفه زارعی

کارشناس ارشد مرمت شهری

ویژگی های فضایی و معماری بازار
در زبان معماری، بازار شهری معبری عمومی و سرپوشیده بود که توسط دکان ها و مغازه ها در دو طرف احاطه شده است. از این رو مکانی بود برای خرید، پیاده روی، گفت و گوی اجتماعی و تعاملات فرهنگی مردم. با گذر زمان و پیدایش تغییرات اجتماعی و فرهنگی، از اهمیت آن کاسته شده و مشخصه های معماری و فضایی آن دگرگون شده است.

مهندس عارفه زارعی

کارشناس ارشد مرمت ابنیه و بافت تاریخی

یکتایی و اصالت شهر اسلامی در ساختارهای تجاری ای بود که در فضایی فشرده و در ترکیبی یکنواخت و پیوسته در مرکز شهر گردآمده بود. بازار امروزه نیز علیرغم تغییراتی که به ظاهر در ساختار اجتماعی شهریِ شهرها به وقوع پیوسته، همچنان بی همتایی شهرهای اسلامی را به خاطر می آورد. در این راستا اقتصاد و مذهب دو عنصر اساسی شهر اسلامی محسوب میشوند.