معماری ایرانی - اسلامی کرمانشاه در حال فراموشی

کرمانشاه یکی از مطرح ترین استان ها در داشتن بناهای - ایرانی اسلامی است، اما با رشد افسار گسیخته بناهای بلند شیشه ای ناهمگون با فرهنگ ملی، در این شهر می توان گفت که معماری اسلامی و ایرانی در این منطقه در معرض انقراض و فراموشی است.

به گزارش خبرنگار مهر، آثار و ابنیه تاریخی از مهمترین نمادهای هویت هر ملت و شهر محسوب می شوند و در واقع این بناها که در گذر زمان، تاریخ را رها نکرده اند نماد فرهنگ و منش مردمان هر دیار در پرده های تاریخ هستند.
 
نمادهایی که به دست فراموشی سپرده شده و دیگر آثاری از آنها به جای نمی ماند.

برج های شیشه ای که پل ارتباطی نسل ها را قطع کرده اند
 
اما نکته نگران کننده دیگر ساخت و سازهای مکرری است که با تخریب همین نمادهای هویت اتفاق می افتد، ساختمان ها و برج های شیشه ای که پل ارتباطی فرهنگی بین نسل ها را از بین برده و معماری ایرانی و اسلامی را نیز در معرض انقراض قرار داده اند.
 
قوطی کبریت هایی که تاریخی را به یدک نمی کشند
 
این روزها ساخت و سازهای زیادی در استان کرمانشاه در حال انجام است، ساخت و سازهایی از جنس انبوه سازی که  تنها با هدف بهره وری مادی بیشتر بوده و آثاری چون دور شدن مردم از فرهنگ غنی گذشتگان را به دنبال دارد.
 
و به تعبیر قدیمی ها قوطی کبریت هایی که تنها یک شیشه رنگی نماد آن بوده و هیچ فرهنگ و تاریخی را به یدک نمی کشند.

اما اینجا یک سوال مطرح می شود که آیا بافت فرسوده را باید تخریب کرد یا نه بازسازی آن ضروری تر است؟
 
متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی در سطح جوامع ساختار شهرها نیز تغییر کرده اما این ساختار و تغییر بیش از آنچه که مثمر ثمر باشد، عواقب ناخوشایندی را به دنبال دارد.
 
تاثیرات مخرب بناهای بدون چارچوب بر روح و روان/ معماری ایرانی و آرامش روحی
 
از جمله نتایج مخرب وجود و ساخت این بناها می توان به تاثیرات مخرب آن بر روح و روان افراد اشاره کرد، در حالی که معماری ایرانی اسلامی همواره از ویژگی هایی برخوردارند که افراد با حضور در آنها به آرامش می رسند.

تاثیرات مخرب بر صنعت گردشگری
 
از دیگر نتایجی که در اثر تخریب بافت های قدیمی و تبدیل آن وجود دارد می توان به تاثیرگذاری آن بر صنعت گردشگری اشاره کرد.
 
بسیاری از کشورهای توسعه یافته که اغلب الگوی بناسازی های کشورهای در حال توسعه ای مثل ایران هستند از تخریب بافت های تاریخی و فرسوده خود پرهیز کرده و با بازسازی آن صنعت گردشگری خود را تقویت می کنند.
 
برای مثال شهر پاریس در فرانسه یکی از معروف ترین شهرهای دنیا است اما همین شهر توسعه یافته و مجهز به جدیدترین امکانات روز، توانسته است بافت های تاریخی خود را حفظ و آنها را بازسازی کند.
 
کوچه های آشتی کنان در پاریس، رم و آمستردام
 
کوچه های باریکی که در شهری چون کرمانشاه به وفور به چشم می خورد و به کوچه های آشتی کنان معروف اند در تمام شهرهای توریستی دنیا نمونه دارند و به خوبی حفظ شده‌اند از این نمونه‌ها در شهرهای پاریس، رم، آمستردام، استانبول فراوان بوده كه محل بازدید گردشگران و توریست‌های فراوانی است، چرا ما نتوانسته‌ایم این بافت‌های قدیمی را حفظ و زیباسازی كنیم؟
 
متاسفانه امروز و پس از گذشت سال ها از ساخت این کوچه ها، شاهد تخریب آنها و تبدیلشان به برج ها و آپارتمان هایی هستیم که هیچ کدام جذابیتی را برای جذب توریست ندارند.
 
امحای فرهنگ با تخریب بافت های تاریخی
 
کوچه هایی که هویت و فرهنگ کرمانشاهیان را در خود داشته و با تخریبشان علاوه بر امحا و فراموشی این فرهنگ ها تا حد زیادی نیز به صنعت گردشگری لطمه زده شده است.
 
گرایش به سمت مدرنیسم غیر اصولی و غیر علمی و توسعه ای لجام گسیخته و به دور از چارچوب ها و اصول معماری ایرانی اسلامی، قربانیان چون، فرهنگ و هنر، باورهای یک ملت را نشانه گرفته است.
 
کلهر نیا: معماری نماد هویت یک ملت است
 
در این مورد یک استاد معماری کرمانشاهی در پاسخ به خبرنگار مهر گفت: معماری شهرها تابع وضعیت جغرافیایی آنها است و با وجود تركیب و عوامل مختلف نشان دهنده ی هویت آن شهر است.
 
معماری شهرها با ریشه های اقتصادی، فرهنگی، ارزشی و هویتی پیوند دارد
 
بیژن كلهرنیا افزود: معماری شهرها با عوامل مختلف و بیشتر ریشه های اقتصادی، فرهنگی، ارزشی و هویتی پیوند دارد، در واقع اقتصاد و زندگی مردم به بحث مسكن بر می گردد پس باید توجه فراوانی به نوع معماری آن داشت.
 
فاصله شگرفی بین معماری مدرن و کهن وجود دارد
 
وی ادامه داد: در دهه های اخیر فاصله شگرفی بین معماری كهن و جدید به وجود آمده به طوری كه شهر جدید و كهن در تضاد با هم قرار گرفته اند و شهر كهن حیات خود را در این رویارویی از دست می دهد در حالی كه ارزش های معماری بیشتر در شهر كهن و بافت كهن است.

كلهرنیا گفت: نكته ی دوم در این است كه در معماری شهرهای جدید چندان علاقه ای به پرداختن ارزش های معماری وجود ندارند و گونه های بسیاری از معماری بی ارزش یا كم ارزش معرف سیمای شهرهای جدید هستند.
 
وی ادامه داد: متاسفانه نهادهایی كه باید به معماری شهرها بپردازند توانایی و مرجعیت لازم را برای پرداختن به موضوع و ارتباط معماری ندارند.
 
وی تصریح كرد: البته آموزش معماری در ایران و كیفیت دانش معماری در مراكز آموزش عالی كمكی به ارتقای معماری شهری نمی كند.
 
تراکم فروشی آسیب معماری شهری است
 
کلهر نیا خاطرنشان كرد: آسیب معماری شهری امروز مدیریت شهری و تراكم فروشی است كه به دلیل كسب درآمد شهرداری ها از محل تحلیل تراكم ها و كاربرد های شهری آسیب های جبران ناپذیری بر سیما و معماری شهر دارد.
 
كارشناس معماری كرمانشاهی در پایان گفت: با توجه به این نكات، آنچه باقی می ماند معماری بی هویت و غیرقابل تعریفی است كه هویت ساختمان شهری را متزلزل ساخته و فرو می كاهد و در یك تعریف اجتماعی كامل نمی توان چشم انداز روشنی را از بهبود كیفیت معماری شهری امروز ایران تصویر كرد.
 
سپهر: حفظ معماری ایرانی، حفظ ارزش ها و تاریخ ماست/ معماری صفویه الگوی معماران مطرح دنیا
 
همچنین سرپرست اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص تخریب بافت های تاریخی و تاثیرات آن بر صنعت گردشگری گفت: حفظ آثار تاریخی و میراث فرهنگی حفظ هویت گذشته ماست و خیلی از کشورهای دنیا برای دیدن معماری دوره صفویه به استان هایی چون کرمانشاه سفر می کنند.
 
نصرت الله سپهر تصریح کرد: معماری دوران صفویه یکی از ظریف ترین و کم نمونه ترین انواع معماری در سطح جهان است که در بسیاری از بافت های تاریخی استان کرمانشاه به چشم می خورد.
 
وی افزود: در استان کرمانشاه از معماری دوران صفویه به وفور استفاده شده و نمونه های آن را می توان در بسیاری از خانه های قدیمی و تاریخی، پل های قدیمی و کاروانسراهایی چون کاروانسرای بیستون دید.
 
سپهر بار دیگر بر حفظ و حراست از این بنا ها تاکید کرد و گفت: ما مدافع فرهنگ ارزشمندمان هستیم و باید از آنها حراست کنیم.
 
گردشگران طالب حضور در هتل های لوکس نیستند/معماری ایرانی عامل جذب توریست
 
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه با تاکید بر این مسئله که تخریب بافت های تاریخی امری معقول نبوده و باید از آن پرهیز و ممانعت به عمل آید گفت: این خانه های تاریخی باید بازسازی شوند چرا که بسیاری از گردشگران که به نقاط گردشگری چون کرمانشاه سفر می کنند بیش از اینکه طالب حضور در هتل های لوکس و چند ستاره باشند، خواهان حضور در همین خانه های تاریخی و قدیمی هستند.
 
وی بخشیدن حس آرامش از طریق این بافت ها را از مهمترین معیارهای ضرورت بازسازی این بنا ها برشمرد و گفت: متاسفانه در بناهای مردن امروزی آن حس آرامش وجود نداشته و اغلب شاهد پرخاشگری و افسردگی ساکنین این سازه ها هستیم که به عقیده بسیاری از روانشناسان از تاثیرات محیط اطراف و سکونت است.

هویت یک ملت نباید فدای پیشرفت شود
 
وی در خصوص ساختار جدید شهری و ضروت آن گفت: البته پیشرفت و توسعه ضرورت هر جامعه است، اما نباید هویت و فرهنگ یک ملت فدای این پیشرفت شود.
 
سپهر تصریح کرد: استفاده از نمادهای نامناسب و تقلیدهای کورکورانه در ساختار شهری علاوه بر ایجاد آلودگی بصری برای بینندگان باعث از بین رفتن هویت و قالب کردن هویتی ناشناس به مردم می شود.
 
وی ادامه داد: استفاده از رنگ های ناهمخوان و یا ناهم خوانی طرح ها و رنگ ها در بسیاری از این ساختمان ها از دیگر ویژگی هایی است که بیننده را آزار می دهد، در حالی که در بافت های ایرانی اسلامی از نمادها و رنگ هایی استفاده شده است که هارمونی و ترکیب آنها حس آرامشی را به ببیننده القا خواهد کرد.
 
بسیاری از طرح های امروزی حتی با استانداردهای جهانی نیز متناسب نیست
 
سپهر تصریح کرد: متاسفانه در بسیاری از این ساخت ها از طرح های استفاده شده که نه تنها با استاندارد های ایرانی برابری نمی کند، بلکه هیچ یک از ساختارهای معماری مدرن جهانی را نیز در خود نداشته و طراح آن بدون تسلط بر جوانب این امر به طراحی پرداخته است.
 
تاثیرات مخرب بر اشتغال جامعه ایرانی
 
وی گفت: متاسفانه از دیگر مضرات ساختمان سازی های به سبک جدید می توان به واردات مصالح مورد نیاز برای المان های طراحی شده طبق فرهنگ و رسوم غرب اشاره کرد که خود تاثیرات مخرب زیادی را بر اشتغال و رشد اقتصادی جامعه هدف از جمله استان ما دارد.
 
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در پایان گفت:  ما مردمانی متمدن هستیم که داده های ارزشمندی را در فرهنگ و ساختار ایرانی خود داریم که نباید آنان را فدای توسعه و پیشرفت کنیم و حفظ و حراست از آنها وظیفه تک تک ماست.
 
به گزارش خبرنگار مهر، بر همین اساس حفظ و حراست از داشته های ارزشمند معماری هر ملت می تواند نمایانگر و معرف حافظه تاریخی ملت ها باشد، لذا حراست از آن از ضروریات است و باید به آن توجهی ویژه شود.
 
بازسازی بافت‌های فرسوده شهری تعلق خاطر ساكنین و وابستگی عاطفی آنها به محل زندگی را ارتقاء می‌بخشد و باعث می‌شود كه اهالی احساس بیشتری نسبت به شهر و سایر شهروندان داشته باشند و متاسفانه سازمان های مرتبط با این امر از جمله شهرداری كرمانشاه و سازمان نوسازی و بازسازی بافت فرسوده كرمانشاه طی سالیان گذشته فقط در تخریب بافت فرسوده و گرفتن روح از شهر موفق عمل كرده اند و درآمد زایی و تولید اماكن تجاری مهمترین هدف این سازمان بوده است، در حالی كه از وظایف ذاتی این نهاد و شهرداری و شورای اسلامی شهر كرمانشاه، حفظ، نگهداری و ارتقای داشته‌های مادی و معنوی شهر است كه موجب ایجاد آرامش در ساكنین شهر شود.

به روح شهر احترام بگذارید

در پایان به نهادهای ذیربط توصیه می‌شود كه به جای تخریب و ویرانی و ساختن مكعب‌های بدقواره و بی‌قواره‌ی بی‌روح كه حداكثر برای چند نفر منافع مادی دارند، به روح شهر احترام گذاشته و از كارشناسان و افراد خبره برای انجام كارشناسی امور بهره مند شوند.

• قبلی
• بعدی

به اشتراک بگذارید