مسجد صاحب الامر

مسجد صاحب الامر - تبریز از سلسله مقالات معرفی ابنیه ایران

بنای مسجد تاریخی صاحب‌الامر تبریز را بدون تردید یكی از بناهای باارزش ملی و اسلامی در پهنه ایران زمین است.

مسجد صاحب‌الامرتبریز كه در بخش قدیمی این شهر و در مجاورت بازار بزرگ سرپوشیده این شهر قرار گرفته است ، از سال ‪ ۱۳۸۰‬بصورت موزه قرآن و كتابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بازدید از این بنای باشكوه و تاریخی ، در كنار بزرگترین بازار سرپوشیده جهان (قیصریه) در تبریز خاطرات دوران رونق تجارت و عظمت ایران درگذشته‌های دور كه مسیر جاده ابریشم بوده است را تداعی می‌كند.

در صورت همت و اقدام بموقع میراث فرهنگی در ایجاد سنگ فرش یا كف‌سازی بازار تبریز كه بازاریان آمادگی خود برای تقبل هزینه این اقدام را اعلام كرده‌اند، بازار بزرگ سرپوشیده تبریز با ده‌ها بنای تاریخی در داخل این مجموعه و در اطراف آن نظیر مسجد صاحب الامر تبدیل به یك مجموعه جهانی در سرزمین كهن ایران خواهد شد.

این بنای باشكوه به یادگار مانده ازدوران صفوی چندین بار ویران و دوباره سازی شده است و آخرین بار كه در زلزله ‪ ۱۱۹۳‬هجری - قمری در زلزله مهیب تبریز ویران شده‌بود، توسط فردی بنام جعفرقلی خان دنبلی " باتمانقلیچ " تجدید بنا یافته است.

براساس شواهد تاریخی درزمان پایتختی تبریز در عصر شاه طهماسب اول صفوی، وی نماز را در این مسجد اقامه می‌كرده است و از این نظر در برخی كتاب‌های تاریخی از آن به عنوان مسجد شاه طهماسب نیز یاد شده است.

مسجد صاحب‌الامر تبریز در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بین سال‌های ‪ ۷۳‬تا ‪ ۷۷‬در دست مرمت و استحكام بخشی بنا بود و در زمان حاضر از حیث ظاهر تكمیل شده و روزانه پذیرای بازدیدكنندگان از قرآن‌های تاریخی و دیگر آثار هنری عرضه شده در آن می‌باشد.

مجموع مساحت محوطه بنای تاریخی دو هزار و ‪ ۲۶۰‬متر مربع است و زیر بنای تبدیل شده به موزه در حدود دو هزار متر مربع است.

این بنای تاریخی كه‌درفهرست بناهای تاریخی كشور به ثبت رسیده است دارای دو مناره بلند یا گلدسته در دو گوشه با فاصله نسبتا زیاد است و از این نظر نیز در بین مساجد كشور بنایی منحصر بفرد محسوب می‌شود.

ورودی این مسجد نیز دارای طاق مرمرین به ارتقاع ‪ ۳/۵‬متر با عرض ‪۱/۸۰‬ متر است.

این ورودی از سه قطعه سنگ تركیب یافته است كه دو پایه یك طاق بزرگ یك پارچه و سطح بیرونی طاق و پایه‌ها را گل و بوته اسلیمی و خطایی برجسته زیبایی پوشانده است.

در بالای این طاق زیبا عبارت بسمه‌الله به خط ثلث نقش بسته است.

آینه كاری این بنا نیز در سال ‪ ۱۲۶۶‬هجری قمری انجام و در سال‌های ‪ ۷۳‬و ‪ ۷۷‬شمسی مورد مرمت میراث فرهنگی قرار گرفته است.

در دهه سال‌های ‪ ۱۳۴۰‬در زمان احداث خیابان دارایی (شهید مدنی) بخش مهمی از محوطه حیاط بنای مسجد صاحب‌الامر و مدرسه اكبریه در حریم خیابان قرار گرفت ودوبنای مزبوربصورت سالم در طرفین غربی و شرقی خیابان قرار گرفتند.

ناگفته نماند كه در زمان حاضر مدرسه اكبریه كه دراعصارمختلف از صفویه تا پهلوی‌ها به عنوان مدرسه علوم دینی مورد استفاده بوده است ، پس از مرمت و بازسازی كامل از سال ‪ ۷۷‬تاكنون بدون استفاده به حال خود رها شده است.

بنای مسجد صاحب‌الامر تبریز و مسجد شهید ثقه‌الاسلام كه در سمت شمالی آن در زمره مفاخر و میراث گرانبهای ملی و فرهنگی ایران حتی قابل عرضه به عنوان بنایی باشكوه و جهانی است و بدون تردید دیدار از آن خاطرات غرور انگیز و خوبی را در اذهان هموطنان به ارمغان خواهد گذاشت.

در داخل بنای مسجد صاحب‌الامر تبریز در زمان حاضر ده هاجلد قرآن ، ادعیه و نقش برجسته‌های كلام وحی كه در طول اعصار و قرن‌ها توسط هنرمندان آفریده شده‌اند برای بازدیدكنندگان عرضه شده است .

به اشتراک بگذارید