بازسازی موزه هنرهای معاصر به روایت احسان آقایی

سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران‌ گفت: امروزه مسئولان دفتر طرح‌های عمرانی وزارتخانه حساسیت مرمت ساختمان‌هایی همچون موزه هنرهای معاصر تهران را پذیرفته‌اند و این اختیار را به موزه می‌دهند تا با حضور كارشناسان هنری خود عملیات عمرانی را انجام دهند، به طوری كه مرمت و بازسازی حیاط موزه با حضور این كارشناسان و با در نظر گرفتن دقت لازم انجام می‌شود.

به گزارش خبرنگار بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،حاشیه‌های مرمت و بازسازی حیاط موزه هنرهای معاصر تهران و وضعیت مجسمه‌های «جاكومتی» در این مجموعه ما را برآن داشت تا جزییات كار و وضعیت این پروژه را از زبان احسان آقایی - سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران‌ - بشنویم.
 

آقایی در آغاز با مرور نیازهای هر ساختمانی در گذر زمان به بازسازی ، بیان كرد: اساسا موزه‌ها برای استمرار روند فعالیت‌هایشان نیازمند مرمت و بازسازی هستند و تمامی موزه‌های بین‌المللی در طول سال تعمیر می‌شوند و همواره بخشی از آنها برای انجام عملیات مرمت بسته خواهد بود. زیرا آثار هنری و فضاهای ساختمانی در گذر زمان دچار فرسودگی می‌شوند و موزه‌ها نیز از این امر مستثنا نیستند.
 

او با اشاره به فعالیت‌های موزه هنرهای معاصر تهران طی این سال‌ها عنوان كرد: از آنجا كه موزه محیطی زنده و پویاست و در طول سال فعالیت دارد، لذا مجبوریم عملیات مرمتی و عمرانی را همزمان با برنامه‌های اجرایی موزه انجام دهیم و از دو سال پیش به این نتیجه رسیدیم كه بعد از سه دهه فعالیت مستمر موزه، نیاز به مرمت آن احساس می‌شود اما در عین حال این مجموعه نباید تعطیل شود.
 

آقایی با مرور برنامه پنج ساله مرمت موزه هنرهای معاصر تهران توضیح داد: از یك سال و نیم قبل مرمت موزه آغاز شد و مرحله به مرحله در حال اتفاق است، به گونه‌ای كه عملكرد جاری موزه را تحت الشعاع قرار ندهد و در عین حال این امكان فراهم شود تا بودجه مورد نیاز برای این كار فراهم شود و در عین حال بازسازی به صورت غیر اصولی و با سرعت انجام نشود، بلكه كیفیت مورد توجه قرار بگیرد.
 

به گفته سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران، در حال حاضر بازسازی موزه به حیاط این مجموعه رسیده است، زیرا به مرور زمان آب‌بندی آن از بین رفته و نیازمند آن بود تا سنگ فرش‌های جدیدی جایگزین شود و قیرگونی مجموعه بازسازی گردد.
 

آقایی در همین رابطه توضیح داد: تمام عملیات عمرانی و بازسازی حیاط مجموعه موزه هنرهای معاصر تهران كه محل نصب مجسمه‌های «جاكومتی» است با نظارت مهندس معمار و كارشناسان هنری انجام می‌شود. به طوری كه تمامی سنگ فرش‌ها با دست برداشته شده و این گونه نیست كه بازسازی این مجموعه همانند آنچه كه در خیابان شاهد آن هستیم انجام شود. حتی محل استقرار این مجسمه‌ها دست نخورده است و به هیچ وجه زیرسازی آن تغییری نداشته است چون در غیر این صورت اساس كار به هم می‌ریخت. ما تنها سطح مجسمه‌ها را پوشانده‌ایم تا در اثر جابه جایی و عمل مرمت ضربه نخورد و مشكلی پیدا نكند.
 

او در پاسخ به این سوال كه چرا بعد از سه دهه از عمر موزه هنرهای معاصر تهران، اكنون كه وضعیت آن به مرحله بحرانی رسیده عملیات مرمت انجام می‌شود‌، توضیح داد: قطعا باید زودتر از اینها ترمیم صورت می‌گرفت، اما بعد از انقلاب و تغییر ساختارهای موزه باعث شد كه واحدهای تخصصی تر را از موزه بگیرند. البته به این نكته توجه داشته باشید كه تمامی آثار هنری و مكان‌های فرهنگی حتی در بهترین شرایط نگهداری هم در گذر زمان دچار مشكل می‌شوند.
 

آقایی اضافه كرد:‌ موزه تا اواسط دهه 60 هم یك واحد تخصصی مرمت و كارشناسی چنین اموری را داشت ، اما از آنجا كه در این سال‌ها موزه با مشكلی مواجه نبود و آسیب‌ها در گذر زمان خود را نشان نداده بودند ،ضرورت استمرار چنین واحدی احساس نشد تا اینكه به مرحله‌ای رسیدیم كه آسیب‌ها به مرور خودشان را نشان دادند و شاید امروز مسئولان باید این سوال را جواب بدهند كه چرا زودتر از این چنین كاری را نكرده‌اند؟ البته این نكته را نباید فراموش كرد كه مدیران در هر دوره از فعالیت‌هایشان تمام تلاش‌ خودشان برای حفظ مناسب ساختمان و مجموعه گنجینه و فضای موزه به كار گرفته‌اند.
 

او خاطر نشان كرد: با توجه به ساختارهای جدید سیستم‌های اداری و هنری ،امروز دیگر نیازی به چنین واحدی نیست زیرا واحدهای پیمانكاری هستند كه سیستم‌های دولتی با آنها قرارداد می‌بندند و آنها چنین كاری را پیگیری می‌كنند و براساس نیاز مجموعه كار مرمت را انجام می‌دهند. در موزه هنرهای معاصر نیز چنین نیازی احساس نمی‌شود. زیرا ما از طریق شركت‌های پیمانكاری و كارشناسان مرتبط این امور را انجام می‌دهیم . مثلا سیستم تاسیسات موزه توسط یك پیمانكار به صورت فصلی چك می‌شود و در صورت نیاز به هر گونه عملیات عمرانی این اتفاق انجام می‌گیرد.
 

سرپرست موزه همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره لزوم نگاه كارشناسی در زیرسازی نصب مجسمه‌های ارزشمندی همچون آثار «جاكومتی» توضیح داد: تمام زیرسازی‌ها در زمان نصبت انجام می‌شود و امروز نیازی به این كار نیست. به همین دلیل هم براساس پیشنهاد ناظر مرمت این پروژه به زیرسازی مجسمه‌ها دستی نزدیم. از سوی دیگر فراموش نكنید كه بعد از انقلاب پیشرفت‌های ما در این زمینه زیاد بوده و متخصصان داخلی داریم كه با نظر آنها این كارها را انجام می‌دهیم.

آقایی با انتقاد به نگاه قداست گونه به مكان‌هایی همچون موزه هنرهای معاصر تهران، عنوان كرد: فكر می‌كنم در طول این سال‌ها نوعی قداست بی‌مورد در مورد موزه و ساختمان‌هایی از این دست ایجاد شده است. به طوری كه بعضی‌ها می‌گویند به هیچ وجه نباید دست به دیوارهای موزه زد، در حالیكه این اتفاق باعث آسیب موزه می‌شود. ما این نكته را فراموش نمی‌كنیم كه بنای موزه به لحاظ معماری و ارزش هنری یك مجموعه فاخر است، اما این توانمندی‌ها در داخل كشور وجود دارد كه با نظارت متخصصان كار مرمت انجام شود و مدیریت موزه با همین حساسیت عملیات مرمت را انجام می‌دهد.
 

به گفته سرپرست موزه هنرهای معاصر، در حال حاضر یك كارشناس هنری و یك مهندس معمار در كنار یكدیگر برای مرمت این بنا حضور دارند، زیرا معماری موزه هنرهای معاصر تهران یك معماری پیچیده است و تلفیقی از معماری سنتی و مدرن را در كنار هم دارد و كارشناسی باید در اجرای این پروژه حضور داشته باشد كه شناخت كافی نسبت به معماری موزه داشته باشد. از این رو مهندس معمار انتخاب شده برای این كار به درستی و با دقت عملیات مرمت و ترمیم را انجام می‌دهد.
 

آقایی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره مراحل بازسازی و مرمت موزه هنرهای معاصر تهران در این دوره پنج ساله توضیح داد: ما براساس وضیعت موزه در سه بخش ،عملیات عمرانی را انجام می‌دهیم. بخش اول با عنوان بازسازی مناطق بحرانی است كه در حال حاضر مراحل پایانی خود را انجام می‌دهد و مربوط به فضاهایی می‌شود كه نیاز سریعی به مرمت داشته‌اند. بخش دوم‌ هم مربوط به نقاطی می‌شود كه در چند سال آینده آسیب می‌پذیرند و مشكل ساز خواهند بود.اما بخش سوم، مربوط به فضاهایی است كه احتمال دارد حتی تا چند سال آینده به مشكلی بر نخورند اما باز هم در این برنامه پنج ساله نیاز به بازنگری و ارائه گزارش از سوی كارشناسان دارند و بهتر است تقویت شوند.
 

او همچنین با ارزیابی سیستم كاری دفتر طرح‌های عمرانی و نوع نگاه آنها نسبت به عملیات عمرانی مكان‌های خاصی همچون موزه هنرهای معاصر تهران گفت: برخی از مكان‌ها معماری و ویژگی‌های خاصی دارند و ما در تمام این سال‌ها از مدیران دفتر طرح‌های عمرانی این تقاضا را داشته‌ایم تا به عملیات بازسازی و مرمت این مجموعه‌ها در حد بازسازی حیاط یك وزارتخانه نگاه نكنند بلكه باید دقت نظر ویژه‌ای همراه با نگاه كارشناسی به چنین مجموعه‌هایی صورت بگیرد كه متاسفانه در سال‌های گذشته این نگاه خیلی دیده نمی‌شد و پیمانكاران مناسبی در نظر گرفته نمی‌شدند، اما خوشبختانه در حال حاضر مدیران ذی‌ربط این نیازها را می‌شناسند و این حساسیت را پذیرفته‌اند. به طوری كه این اختیار را به موزه می‌دهند تا با حضور كارشناس هنری خود چنین پروژه‌ای را ادامه دهد و دیگر به صورت سلیقه‌ای این كارها را انجام نمی‌دهند.
 

آقایی همچنین درباره وضعیت نگهداری گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران و آسیبی كه بعضی از كارها دیده‌اند، توضیح داد: هرچند كه استانداردهای گنجینه قدیمی است اما به لحاظ دما‌، رطوبت و نور تمامی استانداردهای لازم را رعایت می‌كند و ممكن است این مشكلات درمورد كارهایی كه پاسپارتو یا لیتو دارند اتفاق افتاده باشد كه این هم امر بدیهی است. زیرا آثار چاپی به مرور كیفیت خود را از دست می‌دهند و نیاز به تعویض «پاسپارتو» دارند.

به اشتراک بگذارید