اهمال در بازنگری قوانین حفظ آثار وبناهای تاریخی تا کی؟

از سال‌هایی که قوانین میراث فرهنگی تصویب شده تا امروز زمان بسیاری گذشته است. در طی این مدت اما بازنگری اساسی در زمینه قوانین حفظ آثار و بناهای تاریخی انجام نشده و همین ضعف هم باعث از بین رفتن بسیاری از آثار تاریخی، فرهنگی و اجتماعی ایرانیان شده است. کارشناسان میراث فرهنگی یکی از ضرورت‌های حفظ آثار را اقدام در زمینه اصلاح قوانین میراث فرهنگی می دانند.

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- قانون مصوبه 1309 هجری . شمسی در خصوص حفظ  آثار و بناهای تاریخی بیان کرده است که آثار تا پایان دوره زندیه قابلیت ثبت در فهرست ثبت آثار ملی را دارند.
 
ظاهراً با استناد به همین قانون بناهای تاریخی یکی بعد از دیگری از فهرست آثار ملی خارج و تخریب می‌‌شوند. فارغ از اینکه ضعفی در وضع این قانون بوده است یا خیر، و با توجه به گذشت 80 سال که خود در برگیرنده چند دوره تحول در تاریخ معماری ایران است، آیا زمان بازنگری در قوانین حفاظت از آثار وبناهای تاریخی فرهنگی فرا نرسیده است؟
 
جالب توجه آنکه همزمان با روند تخریب آثار تاریخی فرهنگی در کشورمان بسیاری از بناهای معاصر در سطح جهان همچون بنای اپرای سیدنی وبرخی کارهای بتونی آلوار آلتو از معماران متاخر فنلاندی و.... به دلیل اهمیت و ویژگی‌های منحصر بفرد در فهرست آثار ملی و جهانی به ثبت می رسند.
 
براین اساس بسیاری از آثار ارزشمند معاصر ایران نیز بدلیل دارا بودن ویژگی‌های قابل توجهی در سبک و تزیینات معماری و... در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند که برج آزادی وحسینیه ارشاد از نمونه های بارز این آثار به شمار می روند.
 
از این رو استناد به قید زندیه مربوط به دوره محدودی است که سپری شده و بر قانونگذار است که اگر ضعفی در قانون حفظ آثار وبناهای تاریخی وجود دارد آنرا برطرف کند. لازم به ذکر است مداخله در ضوابط و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی در زمینه میراث فرهنگی که مقوله ای گسترده و متعلق به همه زمان‌هاست نیاز به اجماع نظر متخصصان وصاحبنظران ذی مدخل در این حوزه دارد.
 
موضوع صیانت از مواریث فرهنگی به هیچ عنوان مقطعی و سلیقه‌ای نبوده و هرگونه تصمیم گیری در مورد آن نیز باید مبتنی بر شرایط زمانی ودر جهت تحکیم قانون صورت پذیرد، زیرا اموال و آثار تاریخی فرهنگی از متعلقات عمومی بوده و در سطح ملی قابل طرح و تصمیم گیری است که قوانین مترتب بر این آثار چنین مسیری را طی  کرده اند و عدول از آن به خیر وصلاح میراث فرهنگی کشور نبوده و نخواهد بود.
 
به منظور روشن تر شدن موضوع خاطر نشان می سازد سبک های هنری هر دوره تاریخی نتیجه تجربیاتی است که هنرمندان آن دوره با الهام از دستاوردهای پشینیان و پاسخ به  نیازهای روز به آن دست می یابند.
 
به عنوان نمونه تغییر الگوی خانه سازی از شیوه درونگرا ( اندرونی وبیرونی ) در دوره قاجار به شیوه برون گرا، که خانه صداقت ( اخیراً از فهرست آثار ملی خارج وتخریب شد) نمونه بارز وبسیار ارزنده آن به شمار می رفت، از مهمترین تحولات معماری وشهرسازی کشور محسوب می گردد که علاوه بر بعد اجتماعی که تاثیر شگرفی در زندگی جامعه گذاشته است ارزش‌های فنی و معماری نیز به همراه آن متحول می شود.
 
جایگاه ثبت آثار فرهنگی تاریخی نیز بر این پایه استوار شده است، تا با حفظ دست آوردهای فرهنگی، اجتماعی که به دلیل امر توسعه در معرض فراموشی و نابودی قرار می گیرند و از طریق ثبت الگوهای بی‌بدیل آن ماندگار و به عنوان شناسنامه وهویت ملت‌ها حفاظت و نگهداری شود.
 
از طریق قوانین جاری بسیاری از بناهای بعد از زندیه تا به امروز مربوط به دوره قاجار، پهلوی و نیز جمهوری اسلامی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند که از آن میان می توان به حسینیه جماران، خانه شهید رجایی، خانه پروین اعتصامی ، خانه دکتر حسابی و دهها اثر فاخردیگر در سطح کشور اشاره کرد. بنابراین انتظار می رود مسئولین ذیربط خصوصاً ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری کشور در جهت توقف قطعی خروج بناها از فهرست آثار ملی اقدام عاجل کنند تا پیش از این شاهد حذف الگوهای فاخر معماری و دستاوردهای بی نظیر شهرسازی در سطح کشور نباشیم.

به اشتراک بگذارید